- Çocuk ve Arkadaşlık- 

Çocuklar ortalama 2-3 yaşlarından itibaren kreşlere başlayarak yeni bir çevreye adım atarlar. Aile ve en yakınlarından sonra farklı bir sosyalleşme ortamı oluşur. Bu durum, kreşten sonra anaokulu ve okul olarak değişim ve gelişim göstermeye devam eder. 

Bu süreç içerisinde öncelikle bu yeni ortama uyum sağlama söz konusudur. Çünkü yeni bir çevre demek yeni insanlar, yeni yerler ve en önemlisi de yeni arkadaşlar demektir çocuk için. Çocuğun aile ve yakınlarının yanında kalmasına kıyasla daha da kendi olduğu bir ortamdır. Daha da tek başına ilişkiler kurduğu ve kararlar verdiği bir yerdir. 

Bazı çocuklar yeni arkadaş ortamlarında çok rahatlıkla uyum sağlayıp arkadaş edinebilirken, bazıları bir o kadar çekingen olabilmekte ya da arkadaşlık kurmada sorunlar yaşayabilmektedir.  

Peki çocuklar neden arkadaşlık kuramıyor, neden sorunlar yaşıyor? 

  • Her çocuk farklı bir yapıya sahip olabilmekte, karakteristik özellikleri değşiklik gösterebilmektedir. Bu da arkadaş ilişkilerini etkileyebilmektedir. 
  • Çocuk, sosyal beceriler ve iletişim konusunda eğer yeteri kadar desteklenmemişse ve bunlar öğretilmemişse, çocuğun arkadaşlık kurması biraz daha zor olabilmektedir.  
  • Bazı çocuklarda kaygı en büyük faktörüdür. Anne baba ayrılığı, aile kavgaları, yeni bir kardeş gibi durumlar çocukları etkilemekte, bu da sosyal ortamda arkadaşlık ilişkisi kuramaması şeklinde yansıyabilmektedir. 
  • Sık sık yer değiştirme, taşınma gibi durumlarda da kalıcı, sabit bir arkadaş ortamı oluşturabilmek, çocuk için daha da zor bir durumdur. 
  • Akranlar arasındaki kültürel ve ekonomik farklılıklar, çocuklardaki arkadaşlık ilişkilerini etkileyebilmektedir. 
  • Çocuğun kendisine güveni ve özsaygısı da oldukça önemli bir noktadır. Bunlar düşük olduğu sürece çocuğun iletişim kurmada, arkadaş çevresi edinmedeki çekingenliği kendini gösterebilmektedir. 

 

 

Yaş dönemlerine göre çocuklardaki bazı davranışlar normal kabul edildiği için bunların anne baba tarafından bilinmesi önem taşımaktadır. Bu dönemlere göre de çocukların çevreye olan tepkileri, bir bakıma arkadaş ortamındaki davranışları, tutumları da şekillenebilmektedir. Bazı yaşlarda daha saldırgan, bazı yaşlarda daha uysal, bazen daha aktif bazen daha durgun olduğu dönemlerde de anne babaların çocuğa nasıl davranması gerektiği, nelere dikkat etmesi gerektiği bilinmelidir.  

Anne Babalar Çocuğun Sağlıklı Arkadaşlıklar Kurması İçin Ne Yapabilir? 

  • Öncelikle yaşıtlarıyla, akranlarıyla zaman geçirmesine oynamasına izin verilmelidir. 
  • Çocuğa sosyal beceriler öğretilmelidir. Örneğin; paylaşımcı olmak, yardımsever olmak, saygı duymak, yalan söylememek, sırtutabilmek..   
  • Çocuğun dil gelişimi özellikle takip edilmelidir. Çocuğun iletişim kurması adına en önemli faktörlerden biri kendini doğru ve yeterli şekilde ifade edebilmesidir. 
  • Çocukla sosyal ilişkiler üzerine konuşulmalıdır. Sosyal değerlerden bahsetmeli, çocuk bu yönde bilinçlendirilmelidir. 
  • Çocuğun arkadaş edinebileceği ortamlarda bulunması sağlanmalıdır. Çeşitli etkinlikler, programlar düzenlenmelidir. 
  • Anne babanın aile içinde birbirleriyle ve çocukla olan ilişkisine, iletişim diline çok dikkat edilmelidir. Çünkü aile içindeki dil, daha sonra sosyalleşme adına çocuğun bulunduğu başka ortamlarda yansıyacaktır. Bu da çocuğun sosyal ilişki kurmasında, arkadaşlık ilişkilerinde kendini gösterecektir. 
  • Çocuğun bir birey olduğu unutulmamalı, bireysel özelliklerinin olduğuna dikkat edilmelidir. 
  • Çocukla olan iletişimde öğüt ve nasihatler yerine; çocuğun duygularına hitap edilmeli, ona göre bir iletişim kurulmalıdır. Kalıplaşmış yargılardan ve aşırı tepkilerden uzak durulmalıdır. Bu şekilde iletişim kurmak çocuğun model almasını sağlayarak, kalıcı şekilde yerleşmesini sağlayacaktır.
  • Çocuğun davranışlarını, duygularını, yargılarını ayrı ayrı değerlendirmeli; odak noktası duygular olmalıdır. 
  • Çocuğun arkadaşlarıyla da iletişim kurulmalıdır. 
  • Hepsinin ötesinde, bütün bu maddeler uygularken sabırlı olmak gerekmektedir. 
  • Anne babaların çocuklarının arkadaşlık ilişkileri ve arkadaşlık kurmaya yönelik tutumlarını gözlemlemeleri önemli bir noktadır. Okulda, kreşte, anaokulunda çocuğu gözlemlemeli; öğretmenlerle beraber bu konu üzerinde görüş paylaşılmalı, değerlendirme yapılmalıdır. 

Çocukta, arkadaşlık kurma ve arkadaşlık ilişkilerine dair sorunlar varsa eğer; bunlar daha sonra tırnak yeme, düşük okul başarısı, saç yolma, fobiler, korkular, davranış bozuklukları gibi çeşitli şekillerde kendini belli etmekte ve çocuk bunları dışa vurmaktadır. Bu gibi durumlarda da uzmandan kesinlikle destek alınmalı, hiçbir nokta ihmal edilmemelidir. Danışmanlık merkezimizde, doğru ve sağlıklı bir şekilde çocuğun iletişim kurması adına hem ailelerle hem çocukla detaylı ve düzenli bir şekilde çalışmakta; sorunlar varsa bunları çözmeye yönelik hizmet vermekteyiz.  

 

Özel Berk Karaoğlu Aile Danışma Merkezi 

 

 


Geri