OKB, obsesyon adı verilen istemsiz olarak yaşanan ve belirgin sıkıntıya neden olan yineleyici düşünce ve dürtüler ile kompulsiyon adı verilen sıkıntıdan kurtulmaya ya da sıkıntıyı azaltmaya yönelik yineleyici davranış ve zihinsel süreçlerden oluşan ruhsal bir bozukluktur. Obsesyonlar ya da kompulsiyonlar kişinin günlük işlerini, sosyal ve mesleki alanlardaki işlevselliğini olumsuz etkiler. Kişi, bu dürtü ve düşüncelerinin aşırı düzeyde olduğunun farkında olmasına rağmen kendi zihninin bir ürünü olarak gördüğü obsesyonları baskılamaya ya da başka bir düşünce veya eylemle etkisizleştirmeye çalışmaya devam eder.
Her takıntılı düşünce ya da davranış psikolojik bozukluk değildir, ancak kişinin işlevselliğini sekteye uğrattığı durumlarda bozukluk olarak nitelendirilir.
OKB herhangi bir yaş grubunda gözlenebilir ancak genellikle üniversite çağındaki gençlerde stres ve kaygı durumuna bağlı olarak ortaya çıkar. Erkeklere oranla kadınlarda daha sık görülmektedir.
Kesin olmamakla birlikte OKB'ye neden olan faktörler;
-Genetik nedenler
-Beyin işlevselliğinde bozulma
-Geçmiş yaşantılardaki travmalar
-Kişilik özellikleri
şeklinde varsayılmaktadır.
Birey yaşantısında öncelik verdiği ve üstün tuttuğu değerlerine (insanlar, tutumlar, inançlar) yönelik obsesyon oluşturur.
-İnancı çok güçlü olan bir birey bu değeriyle çelişen bir obsesyona maruz kalabilir veya sosyal normlara uygun sergilediği bir tutumuna ters düşen dürtülerle mücadele etmek zorunda kalabilir.
-Kirlenme korkusu
-Agresif ve korkutucu düşünceler
-Günahkar, uygunsuz düşünmekten korkma
-Düzen, simetri, sıralama ihtiyacı
-Hata yapmaktan korkma
-Kendine ya da başkasına zarar vermekten çekinme
-Aşırı kuşku hali
-Tekrar tekrar elleri yıkama ve sürekli temizlik
-Belirli nesneleri tekrar tekrar saymak
-Bir cümleyi sessizce tekrar etmek
-Nesneleri aynı hizada sıralamak
-Kontrol etme, içini rahatlatma ihtiyacı
Farmakolojik tedavinin (ilaç tedavisi) yanı sıra en iyi psikoterapi yöntemi olarak Bilişsel-Davranışçı Terapi bilinse de merkezimizde EMDR Terapisi ile danışanlarımızın OKB nedeniyle bozulan işlevselliğinin arttırılması ve terapi sonrasında bozukluğun tekrarlanmasını önlemek amaçlanmaktadır. Genellikle bu bozuklukta Bilişsel-Davranışçı Terapi ile kişinin otomatik olumsuz düşünce veya otomatik olumsuz davranış örüntüleri ele alınmaktadır. EMDR Terapisinde ise durum biraz daha farklıdır. Kişinin geçmişte yaşadığı ve özellikle bilinçaltına yerleşen negatif kognisyonları (olumsuz düşünceleri) öncelikle duyarsızlaştırarak sonrasında olumlu düşünceye çevirerek duygu ve davranış örüntülerinde olumlama amaçlanmaktadır.
Düzenli katılım sağlanan bir terapi sürecinin sonunda danışanlar normal veya normale yakın işlevselliklerine ulaşırlar. Erken teşhis, diğer bozukluklarda olduğu gibi Obsesif - Kompulsif bozuklukta da psikoterapi süreci açısından önemlidir.
Uzman Klinik Psikolog M. Berk KARAOĞLU
Aile Danışmanı