Depresyon genel anlamda neşesizlik, mutlu olmam, hüzünlü, isteksiz olma halidir. Birey daha öncesinde kolaylıkla yapabildiği işleri gözünde büyütmeye, gereken enerjiyi kendinde bulamamaya başlar. Bu kişiler, odaklanmakta güçlük çekebilir, uyku, iştah sorunları yaşayabilir, ölüm düşünceleri olabilir ve kendilerine güvenleri azalır. Bu kişiler zaman zaman depresyonda olduğunu anlamakta güçlük çekip kalp çarpıntıları, bulantılar, nefes alamama, karıncalanma ve uyuşma, sindirim sorunları gibi fiziksel sebeplerle doktora başvurabilirler.
1.Hiçbir şeyden zevk alamama (anhedoni) ve aşırı derecede hüzünlü, üzüntülü hissetmek: Örneğin birey oğlunu sevmesine ve önceden sarıldığında o sevgiyi hissediyor olmasına rağmen artık sarıldığında hiçbir şey hissetmemeye başlıyor, yediği şeylerin tadını. Kişi yaptığı hiçbir şeyden tat almak veya yapmak istemez.
2. Uyku bozuklukları
3.Psikomotor yavaşlama/ajitasyon (psikodevinsel): Genellikle kişi içedönükse yavaşlama, dışa dönükse ajitasyon (huzursuz bir enerji ve hareketli olma durumu) görülür. Yavaşlama durumunda kişinin tüm hareketleri, yemesi, içmesi, yürümesi yani tüm vücut ritmi yavaşlar hale gelir. Ajitasyonda kişi bedensel huzursuzluk hisseder, durduğu yerde duramaz, sürekli hareketlidir
4.Yeme bozuklukları ve beraberinde kilo alma/kilo kaybı: Ya aşırı yemek yeme ya da iştahsızlık şeklinde seyreder. Haftada 8-10 kilo (normal ritmin dışında) alma/verme gözlemlenebilir. Özellikle majör depresyondaki bir kişi, iştahsızlıktan tamamen yemeyi bırakabilir. Bu durumda hayatını sürdürebilmesi için yakınındaki kişilerin kişiyi beslemesi gerekebilmektedir.
5.Yoğun değersizlik ve suçluluk duygusu: Kişinin yoğun biçimde etraftaki olumsuzluklardan kendini sorumlu hissetmesi ve suçlamasıdır. “Varoluşum, insanlara zarar veriyor, işe yaramaz biriyim” gibi düşünceler içindedir.
6.Benlik saygısında aşırı düşüş: Kişi, yeterli düzeyde olmasına rağmen kendini yoğun düzeyde yetersiz, eksik hissetmesi ve kendini suçlayıcı sözler ve davranışlar sergilemesidir.
7.İntihar eğilimi: İntihar girişimleri genelde birey iyileşmeye yüz tuttuğu zaman görülmektedir. Çünkü kişiler düşüncelerini düzenleyebilmiş, plan yapabilir noktaya gelmiş ve intihar edebilecek gücü toplamış hale gelirler. Bu sebeple kişinin iyileşmeye başladığı dönem önem arz etmektedir.
8.Konsantrasyon güçlüğü: Bireyler depresif dönemdeyken yapacakları işe, okuyacakları yazıya odaklanamaz ve bildiklerini unutur hale gelebilirler.
Bu belirtilerin iki hafta boyunca her gün gözlemlenmesi durumunda hekimler tarafından majör depresyon teşhisi koyulur. Belirtilerin kişinin gündelik yaşayışını etkilemesi ve kişiyi belirgin derecede sıkıntıya sokması, kişinin işlevselliğini düşürmesi gerekmektedir. Ancak bu belirtiler herhangi bir madde kullanımı, sağlık durumununum biyolojik etkileriyle veya önemli bir yitim ile ilişkili değildir.
Depresyon, gündelik hayatta bilindiği gibi tükenmişlik veya sıkılmışlıkla ifade edilmekten öte bir rahatsızlıktır. Bunun için ilgili ruh sağlığı uzmanına gitmeniz gerekmektedir. Ancak şunların bilinilmesi gerekmektedir ki aslında bu vücudun bir savunma mekanizmasıdır. Yaşadığınız çaresizlikler, hayal kırıklıklarından sonra öğrenilmiş çaresizlik duygusunun bir belirtisidir. Bundan dolayı bu dönemde hemen bir şeyler için karar vermek, hareket etmek, değişiklik yapmak önerilmemektedir. Bu dönemde pozitif kaynaklara yönelmek de anlamlı olacaktır. Eskiden sevdiği, tutunduğu, şeyler, kişinin psikolojik sağlığına iyi gelecek iş, arkadaş, aile, romantik ilişkilerde bulunmak veya aktivitelere katılım önemlidir. Bilinmelidir ki beynimiz hormonal ve biyolojik anlamda bizleri yönetebilmektedir, bu dönemde dikkat edip buna göre bir yol çizmek ve psikoterapi desteği almak önemlidir.
M.BERK KARAOĞLU
UZMAN KLİNİK PSİKOLOG- AİLE DANIŞMANI
ÖZEL BERK KARAOĞLU AİLE DANIŞMA MERKEZİ